Het kan best verwarrend zijn als je paleorecepten bekijkt. Heb je net nog gelezen dat je binnen een paleodieet alle granen, peulvruchten en zuivel weglaat, het volgende moment vind je in je paleokookboek recepten waarin boter en kaas worden gebruikt.
Zuivel valt binnen een paleo eetpatroon in het 'grijze gebied'. De ene persoon gebruikt het dagelijks, de ander blijft er mijlenver vandaan. Waarom is dat? En heel belangrijk: wat is in jouw geval een goed idee?
Is melk niet goed?
Loren Cordain, de 'vader van de paleobeweging', is er altijd heel beslist over geweest: zuivel past niet binnen een paleodieet. Zijn argumenten betreffen vooral het feit dat zuivel pas recent is toegevoegd aan ons dieet en dat zuivel allerlei stoffen bevat waardoor het ongeschikt is voor menselijke consumptie.
Enkele van deze argumenten:
- Bevordert het ontstaan van kankercellen
- Zorgt voor een insulinepiek na consumptie
- Hormonen in de melk
- Protease inhibitors die een lekkende darm veroorzaken
- Veroorzaken slijmproductie
Lees hier en hier meer over deze argumenten.
Of is melk toch wel goed?
Moeten we daarmee zuivel onmiddellijk afschrijven? Nee zo zwart-wit is het niet, dat zou te makkelijk zijn ;-) Het is waar dat zuivel pas in de laatste 10-20 duizend jaar onderdeel van het dieet van volwassen mensen is gaan uitmaken, maar als zoogdieren hebben wij natuurlijk altijd al onze baby’s ermee groot gebracht. Moedermelk is altijd al een onderdeel geweest van ons dieet en is het perfecte voedsel voor mensen in een periode waarin ze zich enorm ontwikkelen, zowel fysiek als cognitief. Mensen zijn dus in ieder geval voor een deel van hun leven altijd al in staat geweest om de lactose en caseïne in moedermelk als voedsel te gebruiken.
Bovendien blijken veel argumenten tegen melk niet altijd door wetenschappelijk onderzoek onderbouwd te kunnen worden. Zuivel blijkt in onderzoeken bijvoorbeeld alleen kankerverwekkend als magere zuivel gebruikt wordt. Het vet in zuivel heft de werking van de kankerverwekkende stoffen op. De insulinepiek blijkt vooral problematisch voor mensen met insulineresistentie. En de hormonen in melk komen waarschijnlijk niet goed voorbij de darmwand van mensen met goed functionerende darmen.
Organisatie zoals de Weston A. Price Foundation raden het gebruik van zuivel zelfs van harte aan. Vooral vanwege de gezonde vetten in zuivel en de vele in vetoplosbare vitamines die het bevat. Bij de door Weston A. Price onderzochte volkeren zaten enkele volkeren die veel zuivel gebruikten in hun dieet en gevrijwaard waren van allerlei chronische welvaartsziektes.
Allergieën en intoleranties voor zuivel
Een andere factor in de vraag of zuivel goed is voor je, is of je last hebt van een melkeiwitallergie of een lactoseintolerantie. Een melkeiwitallergie is een allergische reactie op de proteïne in melk, caseïne.
Bij een lactoseintolerantie is het lichaam niet goed in staat om lactose - een melksuiker - te verteren. Bijvoorbeeld door een gebrek aan lactase, het enzym dat nodig is voor het verteren van lactose. Baby's hebben voldoende lactase om de lactose in moedermelk te kunnen verteren. Maar als kinderen ouder worden, wordt de lactaseproductie steeds minder. Sommige volkeren die van oudsher veel zuivel gebruiken, hebben een genetische verandering ondergaan waardoor ze ook als volwassene lactase blijven produceren. Heb jij deze genetische achtergrond niet? Dan produceer je na de kindertijd geen lactase meer en word je lactoseintolerant (tenzij je darmflora voldoende lactase produceert om de lactose te verteren, maar daarover volgende week meer).
Er zijn relatief veel mensen met een allergie voor het melkeiwit caseïne: tussen de 1 en 17.5% van de kleuters, 1 en 13.5% van de 5 tot 16 jarigen, en tussen de 1 en 4% van de volwassenen.
Afhankelijk van je afkomst komt een lactoseintolerantie ook vaak voor bij volwassenen. 25% van kaukasische volwassen zijn lactoseintolerant. Voor andere bevolkingsgroepen kan dat percentage nog veel hoger liggen, wel 90% van de mensen uit sommige Afrikaanse of Aziatische landen is intolerant voor lactose.
Mensen met een glutenintolerantie moeten ook oppassen met zuivel vanwege een kruisreactie van caseïne met gluten. Dit betekent dat de antilichamen die worden gemaakt tegen gluten ook kunnen reageren op caseïne. Dat komt doordat caseïne moleculen veel lijken op gluten moleculen.
Zuivel: ja of nee?
De vraag of zuivel wel of niet goed voor je is, verschilt daarmee van persoon tot persoon. Het is onder andere afhankelijk van je darmgezondheid, of je insuline resistent bent of niet, of je een glutenintolerantie hebt, etc. Daarnaast kun je last hebben van een melkeiwitallergie of lactoseintolerantie waardoor zuivel niet aan te raden is.
Daarom is er eigenlijk maar één manier om erachter te komen of zuivel een plek heeft binnen jouw dieet. En dat is: het uitproberen! :-)
In de volgende blogpost beschrijf ik exact hoe je een eliminatie/provocatie test voor zuivel kunt aanpakken.
En nu jij!
Eet jij wel of geen zuivel?