Het paleo auto-immuun protocol is op zich niet ingewikkeld om te begrijpen. Er zijn heel veel dingen die je niet eet en gelukkig blijft er ook nog behoorlijk wat over dat je wel kunt eten ;-) Het lastige zit ‘m vooral in het toepassen van het protocol omdat je dan zo anders gaat eten dan je gewend was.
Eén aspect van het paleo auto-immuun protocol is echter best lastig. En dat is welke kruiden en specerijen je kunt gebruiken.
Veel specerijen zijn gebaseerd op zaden of nachtschades. Zowel zaden als nachtschades schrap je uit je dieet als je het AIP volgt. Dat betekent dat je de specerijen die hierop gebaseerd zijn ook schrapt.
Persoonlijk vind ik dit één van de vervelendste aspecten van het AIP. Echt heel jammer om zoveel heerlijke smaakmakers te moeten missen. Gelukkig lijk ik geen last te hebben van op zaden gebaseerde specerijen zoals nootmuskaat en mosterd, dus ik laat alleen de op nachtschades gebaseerde specerijen weg.
Sarah van thepaleomom.com heeft een heel handig overzicht gemaakt van kruiden en specerijen opgedeeld in categorieën die wel kunnen, misschien kunnen, of die je beter kunt weglaten. Hieronder heb ik deze lijstjes voor je vertaald en er enkele in Nederland gebruikte kruiden/specerijen aan toegevoegd zoals lavas en koekkruiden.
Veilig op het auto-immuunprotocol (dit zijn blaadjes, bloemen, wortels of bast van de plant, niet de zaden)
- Basilicum: blad van Ocimum basilicumt
- Bieslook: stengels van de Allium schoenoprasum
- Bonenkruid: blad van Satureja
- Citroenmelisse: blad van Melissa officinalis L.
- Citroengras: blad van Cymbopogon citratus
- Dille: blad van Anethum graveolens
- Dragon: blad van Artemisia dracunculus
- Foelie: omhulsel van het zaad van Myristica fragrans
- Gember: wortel van Zingiber officinale
- Kamille: bloemetjes van Matricaria chamomilla
- Kaneel: bast van Cinnamomum verum
- Kervel: blad van Anthriscus cerefolium
- Knoflook: bol van Allium sativum
- Koriander: blad van Coriandrum sativum
- Kruidnagel: bloemknoppen van Syzygium aromaticum
- Kurkuma (ook wel geelwortel of koenjit genoemd): wortel van Curcuma longa
- Majoraan: blad van Origanum majorana
- Mierikswortel: wat een verrassing, het is de *wortel* van Armoracia rusticana
- Munt: blad van verschillende soorten binnen de muntfamilie mentha (pepermunt of aarmunt (=de munt die je in de supermarkt vindt))
- Laos: wortel van galanga
- Laurierblaadjes: blad van Laurus nobilis
- Lavas (maggiplant): blad van Levisticum officinale
- Lavendel: bloemetjes van Lavandula
- Limoenblad: blad van Citrus aurantifolia
- Oregano: blad van Origanum vulgare
- Peterselie: blad van Petroselinum crispum
- Rozemarijn: blad van Rosmarinus officinalis
- Saffraan: stamper van de bloem van Crocus sativus
- Salie: blad van Salvia officinalis
- Tijm: blad van Thymus
- Uipoeder: bol van Allium cepa
- Zout: mineraal
Voorzichtig (dit zijn de besjes of de vruchten van de plant)
- Jeneverbes: bes van Juniperus communis
- Kardemom: vrucht van Elettaria cardamomum
- Karwijzaad: vrucht van Carum carvi
- Peper, roze: bes van Schinus terebinthifolius
- Peper, zwarte, witte en groene: bes van Piper nigrum
- Piment (ook wel jamaicapeper of allspice genoemd): bes van Pimenta dioica
- Steranijs: vrucht van Illicium verum
- Vanille: vrucht van Vanilla planifolia
Vermijden (omdat het op zaden gebaseerde specerijen zijn)
- Annatto (kleurstof E160b, wordt gebruikt in o.a. kaas): zaad van Bixa orellana
- Anijs: zaad van Pimpinella anisum
- Dillezaad: zaad van Anethum graveolens
- Fenegriekzaad: zaad van Trigonella foenum-graecum
- Komijn (djinten): zaad van Cuminum cyminum
- Korianderzaad (ketoembar): zaad van Coriandrum sativum
- Lavas (maggiplant): zaad van Levisticum officinale
- Maanzaad: zaad van Papaver somniferum
- Mosterdzaad: zaad van Sinapis alba/Brassica nigra/Brassica juncea/Brassica carinata
- Nootmuskaat: zaad van Myristica fragrans
- Selderijzaad: zaad van Apium graveolens
- Sesamzaad: zaad van Sesamum indicum
- Venkelzaad: zaad van Foeniculum vulgare
- Zwarte komijn (niet te verwarren met ‘gewone komijn’ of ‘echte zwarte komijn’, want dat zijn andere specerijen): zaad van Nigella sativa
Vermijden (omdat het op nachtschades gebaseerde specerijen zijn)
- Cayennepeper: vrucht van Capsicum annuum
- Chilipoeder: vrucht van verschillende capsicums
- Paprikapoeder: vrucht van Capsicum annuum
Specerijenmengsels
Er bestaan allerlei mengsels van specerijen. Vaak zitten er nachtschades in en op zaden gebaseerde kruiden. Als je op zaden gebaseerde kruiden goed kunt verdragen, kun je je eigen mengsels maken waar je de nachtschades uit weglaat.
- Garam masala: bestaat uit komijn, koriander, kardemom, zwarte peper, kaneel, kruidnagel, en nootmuskaat
- Kerriepoeder: bestaat uit gember, kardemom, koriander, kruidnagel, karwij, kurkuma, komijn en zwarte peper, maar soms zitten er ook nachtschades door.
- Kipkruiden: bevatten vaak nachtschades, maar kun je maken zonder nachtschades en zelfs zonder op zaden gebaseerde specerijen.
- Koekkruiden (speculaaskruiden): bestaat uit kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gember, kardemom en witte peper.
- Vijfkruidenpoeder: bestaat uit kaneel, steranijs, szechuanpeper (dit is geen nachtschade), venkel en kruidnagel.
Overige smaakmakers
- Coconut aminos: wordt gemaakt van kokosnoot en is dus geschikt voor AIP en is een goede vervanger voor sojasaus.
- Tamarindepasta: bestaat uit het vruchtvlees zonder de pitten en is dus geschikt voor AIP.
- Trassie: bestaat uit garnalenpasta en zout en is dus geschikt voor AIP.
- Ketjap: bestaat vooral uit suiker en soja en is dus niet geschikt voor AIP.
- Maggi: bestaat vooral uit gluten en soja en is dus niet geschikt voor AIP.
- Tabasco: bestaat onder andere uit rode pepers en is dus niet geschikt voor AIP.
- Tamari: is een glutenvrije sojasaus, maar bevat nog steeds soja en is dus niet geschikt voor AIP. Gebruik in plaats van sojasaus coconut aminos.
- Sojasaus: wordt gemaakt van sojabonen en bevat tarwe en is dus niet geschikt voor AIP. Gebruik in plaats van sojasaus coconut aminos.
- Vissaus: bestaat meestal uit ansjovis, zout en suiker en is dus niet geschikt voor AIP. Het is wel heel makkelijk zelf te maken.
- Worcestersaus: bestaat onder andere uit stroop, soja en chilipeper en is dus niet geschikt voor AIP.
Eet smakelijk!