Je kent de reclames vast wel “...zet overtollig maagzuur snel en effectief om in water en andere lichaamseigen stoffen. Je maag is zo weer helemaal rustig!”. Brandend maagzuur en reflux zijn veelvoorkomende problemen en worden normaal gesproken behandeld met maagzuurremmers en -beschermers. De theorie is dat er te veel maagzuur is en dat er daarom maagzuurremmers nodig zijn om van het nare, brandende gevoel af te komen.
Ik ga uitleggen waarom dat in de meeste gevallen niet klopt en waarom het zelfs schadelijk voor je gezondheid kan zijn. En natuurlijk leg ik vervolgens ook uit wat je dan wèl kunt doen.
Verwarring met te veel maagzuur en het probleem met maagzuurremmers
Hoe zit het nu met die maagzuurremmers? Het punt is dat *te weinig* maagzuur klachten veroorzaakt die lijken op te veel maagzuur! Dat zit zo...
Als er te weinig maagzuur is, blijft voedsel langer in de maag en wordt het niet goed verteerd. Tegelijkertijd zorgt te weinig maagzuur ervoor dat er in je dunne darmen een omgeving ontstaat die een overgroei van bacteriën mogelijk maakt. Dat komt doordat de - door een te lage maagzuur - onverteerde voedseldeeltjes niet goed worden opgenomen, en daardoor overblijven in je darmen om door bacteriën als voedsel gebruikt te worden (met als resultaat: bacteriegroei en gas).
De niet goed verteerde voedselbrij in je maag, en de bacterie overgroei in je darmen veroorzaken allebei gassen die druk uitoefenen op je maag.
De druk die dit veroorzaakt op de slokdarmkringspier zorgt ervoor dat deze open kan en de maaginhoud terug richting slokdarm kan gaan. Dit is NOOIT de bedoeling! De maagwand is tegen maagzuur bestand, maar de slokdarm absoluut niet.
Zelfs een beetje maagzuur dat op deze manier in de slokdarm belandt, veroorzaakt klachten.
Dus zo zie je dat in dit geval een teveel aan maagzuur helemaal niet de oorzaak is van dat nare, brandende gevoel. Als je in een dergelijk geval een maagzuurremmer slikt, dan vermindert daardoor de zuurgraad van je maag zodat de voeding die terug komt in je slokdarm minder brandt. Dit is natuurlijk alleen maar symptoombestrijding.
Een arts die mensen met refluxklachten behandelt constateerde dat 90% van zijn patiënten niet te veel maagzuur heeft, maar te weinig! Als je last hebt van brandend maagzuur is de kans dus veel groter dat je te weinig maagzuur hebt dan te veel. Controleer bij dit soort klachten daarom altijd eerst of je te weinig maagzuur hebt.
Laten we nu eerst kijken hoe je aan te weinig maagzuur komt, wat de symptomen zijn, hoe je het kunt testen en wat je eraan kunt doen.
Oorzaken van te weinig maagzuur
Er zijn verschillende oorzaken van te weinig maagzuur. Ik denk dat de belangrijkste stress is. Je lichaam heeft grofweg twee standen, de gestreste ‘fight or flight’ stand en de ontspannen ‘rest and digest’ stand. Je maakt alleen voldoende maagzuur aan als je in de ‘rest and digest’ stand staat. Ben je chronisch gestrest, dan gaat je lichaam chronisch te weinig maagzuur aanmaken.
Een andere mogelijkheid is dat je maagslijmvlies is beschadigd door een autoimmuunreactie.
“Dit slijmvlies kan ontstoken raken, waardoor je last kunt krijgen van maagpijn, een opgeblazen gevoel, een gebrek aan eetlust en brandend maagzuur. In de meeste gevallen is de maagslijmvliesontsteking het gevolg van een autoimmuunproces. Het immuunsysteem verklaart in een reactie op een externe trigger per ongeluk de oorlog aan het maagslijmvlies, waardoor het ontstoken raakt en langzaam wordt afgebroken.”
Je beschadigde maagslijmvlies is dan niet meer in staat om voldoende maagzuur aan te maken.
Een andere mogelijkheid is een overgroei van bepaalde soorten bacteriën. Bij een gezonde, hoge zuurgraad in je maag kunnen bacteriën niet tot amper overleven. Daarom geven sommige bacteriën stofjes af die de productie van maagzuur verminderen zodat ze toch in de maag in leven kunnen blijven. H.Pylori is hier een voorbeeld van.
Symptomen van te weinig maagzuur zijn zeer divers
Omdat te weinig maagzuur een slechte start van je spijsvertering veroorzaakt waardoor je voedsel niet goed verteerd wordt, zorgt het voor een heel breed scala aan symptomen.
Een belangrijk kenmerk is dat je het gevoel hebt dat je eten in je maag blijft zitten. En vooral ook dat je moeite hebt met het verteren van vlees (iedereen die vegetarisch eet omdat ze vlees niet goed kunnen verteren, I'm talking to you!).
Andere symptomen zijn brandend maagzuur, reflux, opgeblazen gevoel, geen honger meer hebben, boeren laten na een maaltijd, constipatie/diarree, onverteerde voedselresten in ontlasting, acne, vitamine- en mineralentekorten, de lijst is eindeloos.
Hoe weet ik of ik te veel of te weinig maagzuur heb?
Ok, tijd om iets op te biechten :-) Ik ben dol op allerlei vage testjes die je zelf thuis kunt uitvoeren! Ik ken er twee om te kijken of je te weinig maagzuur hebt. Ik geef geen garanties over de betrouwbaarheid ervan ;-)
- Baking soda test: meng 1/4 theelepel baking soda met ongeveer 150 milliliter water en drink dat ‘s ochtends vroeg voordat je iets anders eet of drinkt. Neem de tijd op en meet hoe lang het duurt voordat je moet boeren. Als het langer dan vijf minuten duurt, dan hoef je niet langer te meten. Als je gelijk moet boeren, was je maagzuur te hoog, duurt het langer dan 2-3 minuten voor je moet boeren, dan was het te weinig. Het advies is om deze test drie ochtenden te doen en de resultaten te middelen om een nauwkeuriger resultaat te hebben. Hier kun je meer lezen.
- Bietjes test: Drink of eet drie dagen achter elkaar bieten(sap). Een klein glaasje bietensap of één flinke gekookte of rauwe biet. Houd de kleur van je urine in de gaten. Bij te weinig maagzuur wordt de kleurstof in bietjes onvoldoende afgebroken waardoor het in je urine belandt en het roze of zelfs rood kleurt. Meer lezen kun je hier en hier.
Dat was leuk toch? :-) Nu de meest nauwkeurige test en tegelijk ook een effectief middel om je maagzuur te verhogen: slik betaine HCL + pepsine tijdens een maaltijd met proteïne erin. Als je hier niets van merkt, dan heb je waarschijnlijk te weinig maagzuur. Krijg je een brandend, vol, of heet gevoel bij je maag, dan is je maagzuur niet te laag. Lees hier meer.
Let op: In sommige gevallen kun je geen HCL slikken, lees hieronder meer daarover.
Wat te doen bij te weinig maagzuur
Heb je bovenstaande tests gedaan en blijkt je maagzuur te laag? Er zijn heel veel manieren om dat te verbeteren.
Laten we beginnen met de belangrijkste: je mag niet meer gestrest eten! Beloofd? Ok? Als het nodig is, ga dan ergens alleen zitten om te eten. Tijdens het avondeten vind ik het soms bijvoorbeeld veel te druk en stressvol en dan eet ik boven. Ongezellig?, ja, maar beter dan ziek.
Volgende belangrijke tip: kauw al je eten goed. Niet alleen is je eten daarmee beter voorverteerd, kauwen stuurt ook een signaal naar de rest van je spijsvertering dat er voedsel aan komt. Kauw je eten helemaal tot moes!
Drink geen water tijdens het eten. Dit verdunt je al te lage maagzuur.
Het slikken van betaine HCL + pepsine verhoogt je maagzuur onmiddellijk en levert je pepsine dat mensen met te weinig maagzuur onvoldoende maken en dat nodig is om proteïne te verteren. Bij mij verdwijnen mijn klachten als sneeuw voor de zon met maar een beetje HCL :-)
Begin met een klein beetje HCL, krijg je daar geen branderig gevoel van, slik dan bij de volgende maaltijd een hogere dosis. Verhoog zo langzaam de dosis, net zolang tot je last krijgt van brandend maagzuur. Verlaag dan de dosis iets, en dat is dan voor jou de optimale dosis.
Zelf heb ik dat nooit zo gedaan. Ik ben nooit doorgegaan tot ik brandend maagzuur kreeg, ik stopte bij de dosis die ervoor zorgde dat mijn klachten weggingen.
Na een tijdje HCL gebruikt te hebben, gaat bij veel mensen de maagzuurproductie vanzelf weer omhoog. Dat is ook mijn ervaring.
Let op: gebruik geen HCL als je ontstekingsremmende medicijnen gebruikt zoals prednison, aspirine, ibuprofen (Advil, etc.) of andere NSAID’s. Deze medicijnen kunnen de maag- of darmwand beschadigen en de HCL kan dat verergen waardoor je een maagzweer of -bloeding kunt krijgen.
Gelukkig zijn er nog andere effectieve middelen als HCL geen optie is, deze zijn ook prima *naast* HCL in te zetten:
- Vaak is het toevoegen van een supplement met enzymen zeker in het begin aan te raden. Dat geeft wat extra hulp bij het verteren van je voedsel in de periode dat je dat zelf nog niet goed genoeg kan.
- Drink 10-20 minuten voor een maaltijd 1-2 eetlepels citroensap of appelciderazijn gemengd in een klein glaasje water.
- Eet gember, door je maaltijd of als thee.
- Eet wat zelfgemaakte (niet gepasteuriseerde) zuurkool bij je maaltijd.
- Honing helpt om het maagslijmvlies te herstellen en om een overgroei van H.pylori tegen te gaan.
- In kool zit een enzym dat maagzweren en je maagslijmvlies helpt genezen. Pers er sap van en drink een klein glaasje ervan. Als dat niet goed valt, kool is niet voor iedereen zullen we maar zeggen, dan kun je dit enzym ook in supplementvorm kopen. Bijvoorbeeld deze.
- Zorg dat je voldoende zout eet, dat levert chloride dat nodig is voor maagzuur.
Om blijvend van te weinig maagzuur af te komen is het belangrijk om je maagslijmvlies te herstellen en te zorgen dat er geen overgroei aan bacteriën meer is in maag of dunne darm. Er zijn speciale protocollen om dit te doen. Een goed begin is om een paar weken een low carb paleo dieet te eten. Dit kun je aanvullen met gefermenteerde voeding (zoals zuurkool en yoghurt of kefir als je zuivel goed verdraagt), probiotica supplementen en een paar kopjes zelfgemaakte bouillon per dag. De probiotica helpen je darmflora weer in balans te krijgen en de bouillon herstelt je maag- en darmwand.
Nou, dat was een lang verhaal, ik wilde het eigenlijk inkorten, maar wilde ook graag alle achtergrondinformatie geven zodat je zelf verder kunt als je maagklachten hebt. Fijn dat je tot hier bent gekomen :-)
En nu jij!
Heb jij maagklachten? Heb je wel eens gecontroleerd of je misschien te weinig maagzuur hebt?